In januari 2024 bezwijkt de overlaatdam bij Bosscherveld. Hierdoor raakt een woonboot los en botst tegen een brug. Wat begint als een spoedvraag om een vrachtwagen met stenen te lossen, groeit uit tot een grootschalige noodoperatie met onder meer defensie en Rijkswaterstaat. In korte tijd wordt een nooddam aangelegd met 4.700 ton breuksteen om verdere om verdere schade in Maastricht, vanwege de kans op schade, namelijk het leeglopen van de Maas tussen België en Borgharen, te voorkomen.
Direct schakelen in crisissituatie
Op 3 januari ontvangt Mourik een telefoontje met een ogenschijnlijk eenvoudige vraag. Ter plaatse blijkt de situatie ernstig: een kwart van de overlaat is al weggespoeld. "Een vrachtwagen stenen ging dit niet oplossen," zegt Roel van Oudheusden, directeur Integrale Vervangings- & Renovatiewerken. "De schade nam razendsnel toe en snel schakelen was essentieel."
Mourik heeft ervaring met eerdere calamiteiten waarbij spoeddammen gebouwd zijn, zoals de calamiteit van stuw Linne in 2020 en stuw Roermond in 2023. "Binnen enkele uren zaten we met Rijkswaterstaat aan tafel. Terwijl wij het ontwerp en de mobilisatie startten, werd defensie door Rijkswaterstaat ingeschakeld," vertelt Roel. “Binnen een dag was iedereen gemobiliseerd, en dat tijdens een vakantieperiode.”
Het oorspronkelijke plan is om de dam vanaf een werkschip te bouwen, maar de stroming blijkt te sterk. De aanpak wordt direct aangepast: naast het werkschip worden er vijf dumpers, vier hydraulische graafmachines en een shovel ingezet om vanaf de oevers te werken. Ook biedt defensie ondersteuning met pontons en Chinook-helikopters.
Op 6 januari begint de bouw, twee dagen later is de dam gesloten. "De snelheid waarmee alles in gang werd gezet, was uitzonderlijk," zegt Roel. "We werkten allemaal met één doel: zo snel mogelijk een veilige en effectieve oplossing realiseren."
Veilige oplossing onder tijdsdruk
De nooddam houdt de waterstand op de Maas op peil. Vervolgens bouwt Mourik een tijdelijke overlaatdam met nog eens 11.000 ton steen, zodat de functie van de beschadigde overlaat wordt overgenomen en het herbouwen hiervan kan plaatsvinden. Na afronding van de tijdelijke overlaat is de nooddam meteen verwijderd.
Door de urgentie zijn meerdere partijen betrokken, zoals Rijkswaterstaat, defensie, brandweer, gemeente en Paans van Oord. "Elke partij heeft een ander belang," zegt Roel. "Onze taak is het realiseren van een duurzame oplossing onder grote tijdsdruk, zonder concessies aan veiligheid."
Wat hem het meest trots maakt? "De ongekende betrokkenheid van alle partijen. Niemand hoefde overtuigd te worden, iedereen stond klaar, zelfs tijdens de kerstvakantie. Ondanks de veranderende omstandigheden bleven we schakelen, risico gestuurd werken en vooral samenwerken."
"Elke partij heeft een ander belang. Onze taak is het realiseren van een duurzame oplossing onder grote tijdsdruk, zonder concessies aan veiligheid."
