Bron: WATERFORUM, nr. 6, november 2022
Door: Pieter van den Brand
Mourik brengt eigen innovatie in bij project Sterke Lekdijk
In het project Sterke Lekdijk doet Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een beroep op de innovatiekracht van de betrokken aannemers. Emissievrij werken is een van de ambities. Mourik draagt bij met een schone graafmachine op waterstof. Impressie van een duurzame dijkversterking.
Dijkversterkingsproject Sterke Lekdijk neemt het 55 kilometer tellende dijktraject tussen Amerongen en Schoonhoven op de schop. Om de Lekdijk, die een groot deel van Midden- en West-Nederland tegen overstroming beschermd, voor de toekomst waterveilig te maken, koos Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden voor de Europese aanbestedingsvorm Innovatiepartnerschap. Het dijkversterkingsproject, onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), is opgeknipt in zes deelprojecten, waarvan de aannemers Mourik, Van Oord en de combinatie Lek-ensemble (Heijmans Infra, GMB Civiel en De Vries & Van de Wiel) er ieder twee toebedeeld hebben gekregen. Doel van het Innovatiepartnerschap is dat de aannemers projectoverschrijdend samenwerken. In juni is als eerste het deelproject Salmsteke gestart, het twee kilometer tellende oostelijke Lekdijktraject onder Lopik, dat onder de hoede is van Mourik. De ambitie is de dijk hier in te passen in het landschap en de omgeving, met volop kansen voor het ontwikkelen van natuur, recreatie, cultuurhistorie en mobiliteit. Naast de innovatieve oplossingen die langs de Lekdijk gestalte krijgen, is het de bedoeling dat de aannemers samenwerken op het vlak van duurzaamheid. Het hoogheemraadschap wil inzetten op een emissieloze dijkversterking. Bij elk deelproject ligt de lat telkens een stukje hoger.
Rupsgraafmachine
Mourik zet in Salmsteke een in eigen huis omgebouwde 100 procent schone rupsgraafmachine op waterstof in. Van Oord doet mee met een elektrische graafmachine. “De overgang naar emissieloos werken gaat niet van vandaag op morgen”, zegt projectleider Waterveiligheid Kees Scheer van Mourik. “Niemand weet welke techniek het in de toekomst gaat worden. Bij de Sterke Lekdijk krijgen we een mooie kans dit soort innovaties in de praktijk uit te proberen. De investering die we hebben gedaan is ook niet niks, maar die mogen we afschrijven in de komende zes jaar dat dit project duurt. Het hoogheemraadschap en het HWBP steken hiermee net zo goed hun nek uit. Maar het is te prijzen dat ze zoiets mogelijk maken, zodat ook wij hier ervaring op kunnen doen.”
Waterstof
Mourik kiest in zijn duurzaamheidsvisie voor waterstof. “Bij dit soort werk moet je over een machine kunnen beschikken die minimaal acht uur op een dag zijn werk kan doen. In het veld is geen stopcontact beschikbaar. Elektrificatie wordt sowieso bemoeilijkt door de krapte op het elektriciteitsnet”, verklaart Walter van de Reep de keuze voor waterstof. Van de Reep is projecten programmamanager binnen de specialisatie watermanagement en -veiligheid bij Mourik. “Door dit te doen dragen we bovendien bij aan het creëren van de vraag naar waterstof. Dat soort prikkels is nodig om deze brandstof op grote schaal in te kunnen zetten. In de toekomst is er volop duurzame waterstof beschikbaar. Dan wordt dat de norm.” Mourik beschikt al over veel kennis van waterstof via dochterbedrijf Petrogas, dat systemen voor gas en energie voor de industrie ontwikkelt. “We hebben samen gezegd: dit gaan we gewoon proberen”, zegt Scheer. “We willen de stap naar emissieloos bouwen zetten en in 2030 alleen nog maar emissieloos materieel gebruiken.”
Credits
Voor het ombouwen van de door een fossiele brandstofmotor aangedreven graafmachine van leverancier Liebherr werden medewerkers uit de eigen werkplaats vrijgemaakt. Naast het ombouwen van de graafmachine naar een brandstofcel op waterstof, was andere sturingssoftware nodig. Die werd geschreven door ontwikkelaar Accenda, een spin-off van de TU Delft. Credits zijn er in dit geval voor de R&D-afdeling van Liebherr, dat de technische specificaties hiervoor vrijgaf. “Anders hadden we de software niet aan kunnen passen”, zegt Van de Reep. “We hadden wat aanloopproblemen met het inregelen van de machine, maar nu doet hij letterlijk fluitend zijn werk. Dat geldt ook voor de machinist. Het enige wat uit de uitlaat komt is water. De machine is muisstil. Je hoort alleen de olie die door de cilinders wordt geperst.”
Opgave
Scheer en Van de Reep zijn te spreken over de nieuwe opzet die De Stichtse Rijnlanden voor dit dijkversterkingsproject heeft gekozen: “We staan immers voor een gigantische opgave om Nederland de komende dertig jaar waterveilig te maken”, zegt Van de Reep. “Willen we deze operatie succesvol kunnen voltooien, dan is samenwerking tussen overheid en markt onmisbaar. We moeten elkaars kennis en expertise delen. Dat besef dringt met het project Sterke Lekdijk nu heel sterk door. Voor aannemers is er werk genoeg. We hoeven elkaar niet te beconcurreren, maar kunnen juist volop van elkaar profiteren.” Scheer vult aan: “Het is erg waardevol als wij als marktpartij vroeg aan tafel komen, om optimaal bij te kunnen dragen aan slimmer en duurzamer werken en een snellere realisatie van projecten. Met de innovaties die nu in de praktijk aan bod komen, kunnen straks ook andere dijkversterkingen hun voordeel doen.”